ပဋိဇီဝေဆး(ပိုးသတ္ေဆး)ေတြေသာက္မယ္ဆိုရင္

by ပိုပိုေဇာ္(သဘာဝအားအင္)October 9, 2013 at 1:42pm

ေရာဂါပိုးေၾကာင့္ ျဖစ္တဲ့ ေရာဂါေတြကို ကုသရာမွာ ေရာဂါပိုးေတြကို ေသေအာင္သတ္ႏိုင္မွသာ သက္သာ ေပ်ာက္ကင္း ႏိုင္မွာပါ။ ပိုးသတ္ေဆး ေတြဟာ ေရာဂါပိုးေတြေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ နာမက်န္းျဖစ္ျခင္းေတြကို ကုသရာမွာ အထိေရာက္ဆံုးပါပဲ။ တစ္ျခားေသာနည္းလမ္းေတြ၊ ေဆးေတြ ဟာ ေရာဂါေတြကို ခဏတာ သက္သာေအာင္ လုပ္ေကာင္းလုပ္ႏိုင္မွာပါ ၊ ဒါေပမယ့္ အရွင္းေပ်ာက္သြားေအာင္ေတာ့ မလုပ္ႏိုင္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ပိုးသတ္ေဆးေတြကို ေသာက္တဲ့ အခါ ဂရုတစိုက္ ၾကပ္ၾကပ္မတ္မတ္ ေသာက္ဖို ့လိုအပ္ပါတယ္။ ဂရုမစိုက္ဘူး၊ ညႊန္ၾကားတဲ့ အတိုင္းေသေသခ်ာခ်ာမေသာက္ဘူးဆိုရင္ေတာ့ ေရာဂါပိုးေတြဟာ ေဆးေတြကို ယဥ္ပါးလာႏိုင္ျပီး ေရာဂါေတြကို ကုသဖို ့ခက္ခဲလာႏိုင္ပါတယ္။

ေဆးယဥ္ပါးမွဳကို ျဖစ္ေစတဲ့အေၾကာင္းရင္းေတြကေတာ့ ..

၁။ ပိုးသတ္ေဆးေတြကို အခ်ိန္မွန္ မေသာက္ျခင္း၊
၂။ ေသာက္ရမည့္ ေဆးပမာဏ မျပည့္ခင္ ေဆးေသာက္ျခင္းကို ရပ္လိုက္ျခင္း၊
၃။ အစာႏွင့္ တြဲမေသာက္ရမည္ ့ပိုးသတ္ေဆးမ်ားကို အစာႏွင့္ တြဲေသာက္ျခင္း၊  တို ့ေၾကာင့္ျဖစ္ပါတယ္။

အထက္ပါ အေၾကာင္းရင္းေတြေၾကာင့္ သင္ေသာက္လိုက္တဲ့ ပိုးသတ္ေဆးေတြဟာ သင့္ခႏၶာကိုယ္ အတြင္းမွာ ရွိတဲ့ ပိုးေတြကိုေသေအာင္မသတ္ႏိုင္တဲ့ အခါမွာ အဲ့ဒီပိုးေတြဟာ ထပ္ ပြါးလာျပီး ေဆးေတြကို ယဥ္ပါးလာပါတယ္။ ေဆးယဥ္ပါးမွဳ ျဖစ္လာျပီဆိုရင္ေတာ ့ဆရာ၀န္က သင့္ကိုေဆးေပးရတဲ့ အခါ ခက္ခဲမွဳေတြျဖစ္လာပါတယ္။ သင္ယဥ္ပါးေနတဲ့ေဆးေတြ အစား အဲ့ဒီေဆးေတြထက္ ပိုျပင္းတဲ့ ပိုးသတ္ေဆးေတြကို ေပးရပါတယ္။ ေဆးေတြရဲ ့သေဘာတရားအရေတာ့ ပိုးျပင္းတဲ့ ေဆးကိုေပးေလ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးေတြမ်ားေလပါပဲ။

ဒီေတာ့ ပိုးသတ္ေဆးေတြေသာက္ တဲ့ အခါမွာ ေဆးယဥ္ပါးမွဳေတြမျဖစ္ေပၚေစဖို ့အတြက္ လိုက္နာရမည့္ အခ်က္ေတြကို တင္ျပလိုက္ပါတယ္။

၁။ ပိုးသတ္ေဆးေသာက္မယ္ဆိုရင္ ဆရာ၀န္၊ ေဆး၀ါးပညာရွင္မ်ား၏ ညႊန္ၾကားခ်က္ ရရွိမွသာေသာက္ပါ။

ဘယ္ေရာဂါျဖစ္တာဟာ ဘယ္ပိုးေၾကာင့္၊ ဘယ္ပိုးအမ်ိဳး အစားကို ဘယ္လို ပိုးသတ္ေဆးမ်ိဳးနဲ ့သတ္မွရႏိုင္မယ္ ဆိုတာကို ေသခ်ာသိမွ အနာနဲ ့ေဆး ထိေရာက္မွဳရွိမွာပါ။ ေနမေကာင္းျဖစ္ျပီဆိုရင္ ေဆးဆိုင္ေတြမွာ စပ္ေဆး၀ယ္ေသာက္တယ္ဆိုတာမ်ိဳးေတြဟာ အင္မတန္မွ အႏၱရာယ္မ်ားတဲ့ အလုပ္ပါ။ သူေပးလိုက္တဲ့ေဆးေတြဟာ ဘာေဆးေတြမွန္းလဲ မသိရဘူး၊ ဘယ္အခ်ိန္ဘယ္လို၊ ဘာနဲ ့ ေသာက္ရမယ္ ဆိုတာမ်ိဳးကိုလဲ ညႊန္ၾကားျပသျခင္းလည္း မရွိပါဘူး။ တစ္ခါတစ္ရံ ေတာ္ရံုတန္ရံု ဖ်ား၊ နာ တာေလာက္ကို ေတာ့ ေပ်ာက္ကင္းသြားႏိုင္တာမွန္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေဆးပညာကို ေသေသခ်ာခ်ာ သင္ယူထားတဲ့လူေတြမဟုတ္ေတာ့ အဲ့ဒီေဆးေတြရဲ ့ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးေတြကို မသိႏိုင္ပါဘူး။ ဒီေတာ့ တစ္ကယ္တမ္း ေရာဂါၾကီးၾကီးမားမားျဖစ္လာတဲ့ အခါ မ်ိဳးေတြမွာမွ ဆရာ၀န္နဲ ့ သြားျပၾကေတာ့ ပထမတုန္းက ကိုယ္ေသာက္ထားတဲ့ေဆးေတြရဲ ့ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးေတြ၊ ေပးခ်င္တိုင္းေပးထားတဲ့ ပိုးသတ္ေဆးေတြရဲ ့ ေဆးယဥ္ပါးမွဳေတြေၾကာင့္ ဆရာ၀န္ေတြမွာ ေတာ္ေတာ္ဒုကၡေရာက္ၾကရပါတယ္။ ျမန္မာစကားပံုေတာင္ရွိပါတယ္။ အပ္နဲ ့ထြင္းရမည့္ ကိစၥကို ပုဆိန္နဲ ့ေပါက္ရပါေတာ့တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေနမေကာင္းျဖစ္တယ္ ဆိုရင္ ကိုယ္ေသာက္တဲ့ ေဆးေတြထဲမွာ ပိုးသတ္ေဆးေတြပါမပါဆိုတာမ်ိဳး၊ ကိုယ္ေသာက္ေနတဲ့ေဆးေတြဟာ ဘာေဆးေတြလဲဆိုတာမ်ိဳးကိုေတာ့ သိေအာင္အရင္လုပ္သင့္ပါတယ္။ ပိုးသတ္ေဆးေသာက္မွ ရမည့္ ေရာဂါမ်ိဳးဆိုရင္ေတာ့ ရမ္းေသာက္တာမ်ိဳးမလုပ္ဘဲ နားလည္တတ္ကၽြမ္းတဲ့ ဆရာ၀န္ ဒါမွမဟုတ္ ေဆး၀ါးပညာရွင္ေတြကို ေမးျမန္းတိုင္ပင္ျပီးမွပဲေသာက္သင့္ပါတယ္။

၂။ ပိုးသတ္ေဆးေတြကို ညႊန္ၾကားသည့္ အတိုင္း အတိအက်ေသာက္ပါ။

ပိုးသတ္ေဆးတစ္မ်ိဳးတိုင္းစီ မွာ သူတို ့ပိုးေတြကို ဘယ္လိုနည္းနဲ ့သတ္မယ္၊ ခႏၶာကိုယ္ အတြင္းမွာ ဘယ္ေလာက္ ၾကာၾကာေနမွ အာနိသင္ျပမယ္၊ ဘယ္ႏွစ္ရက္ ၾကာေအာင္ေသာက္မွ ပိုးေတြကို ေသေအာင္သတ္ႏိုင္မယ္ဆိုတာမ်ိဳးေတြဟာလည္း ေဆးတစ္မ်ိဳးနဲ ့ တစ္မ်ိဳးမတူပါဘူး။ တစ္ကယ္လို ့ ဆရာ၀န္က သင့္ကို ၁၀ ရက္ေသာက္ရမယ္ေျပာရင္ ၁၀ ရက္ေသာက္မွ ပိုးေတြအကုန္လံုးေသမွာမို ့လို ့ ပါ။ ေရာဂါသက္သာသြားတယ္ဆိုျပီး ေဆးေတြကို ရပ္လိုက္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ မေသပဲက်န္ေနတဲ့ပိုးေတြဟာ ထပ္ပြါးလာျပီး ေဆးယဥ္ပါးမွဳေတြျဖစ္လာမွာပါ။ ပိုးေတြ ေသေအာင္ သတ္ႏိုင္ဖို ့ေနာက္တစ္ခ်က္ ကေတာ့ ေသြးထဲမွာ ေဆးေတြရဲ ့ပမာဏ အျပည့္အ၀ရွိေနေစဖို ့ပါပဲ။ ဒီလိုရွိေနဖို ့အတြက္ကေတာ့ ေဆးေတြကို အခ်ိန္မွန္ေသာက္ဖို ့လိုပါတယ္။ ဥပမာ ၆ နာရီျခားေသာက္ရမယ္ ေျပာျခင္းဟာ ၆ နာရီေက်ာ္ရင္ ေဆးအာနိသင္ကုန္သြား မွာမို ့လို ့ပါ။ ဒါေၾကာင့္ သင္ေဆးေသာက္ ထားတဲ့အခ်ိန္၊ေနာက္တစ္ၾကိမ္ ေဆးထပ္ေသာက္ရမည့္ အခ်ိန္ေတြကို မွတ္သားထားျပီး ေသေသခ်ာခ်ာေသာက္ဖို ့လိုအပ္ပါတယ္။

၃။ ဘာနဲ ့တြဲေသာက္ရမယ္ဆိုတာကို ေသခ်ာေအာင္ေမးပါ။  

တစ္ခ်ိဳ ့ပိုးသတ္ေဆးေတြကို ႏို ့နဲ ့တြဲေသာက္ျခင္း၊ အခ်ိဳရည္၊ သစ္သီးေဖ်ာ္ရည္၊ ဗီတာမင္ အားေဆးမ်ားနဲ ့ တြဲဖက္ေသာက္သံုးျခင္းအားျဖင့္ ေဆးအာနိသင္ကို ေလ်ာ့က်ေစပါတယ္။ ထို ့ျပင္ တစ္ခ်ိဳ့ေသာ ပိုးသတ္ေဆးေတြကို အစာနဲ ့ တြဲေသာက္သင့္ ေပမယ့္တစ္ခ်ိဳ ့ကို ေတာ့ အစာနဲ ့ေ၀းေ၀းေသာက္မွပဲ အာနိသင္ရွိတာမ်ိဳးေတြရွိပါတယ္

ဥပမာ......

Ciprofloxacin, Levofloxacin, Doxycycline, Tetracycline အစရွိတဲ့ ပိုးသတ္ေဆးေတြကို ႏို ့၊ လက္ဖက္ရည္၊ ေရေႏြးၾကမ္း၊ အခ်ိဳရည္၊ သစ္သီးေဖ်ာ္ရည္၊ ဗီတာမင္ အားေဆးမ်ားနဲ ့ တြဲဖက္ေသာက္သံုးျခင္းအားျဖင့္ ေဆးအာနိသင္ကို ေလ်ာ့က်ေစတဲ ့ အတြက္ ေရနဲ ့ပဲတြဲဖက္ေသာက္သံုးသင့္ပါတယ္။

ထို ့ျပင္ သံဓာတ္၊ ကယ္လ္ဆီယံဓာတ္၊ မက္ဂနီဆီယံဓာတ္ေတြဟာလည္း ေဆးအာနိသင္ ကို ေလ်ာ့က်ေစတဲ့အတြက္ အဲ့ဒီ ဓာတ္ေတြပါတဲ့ ေဆးေတြကို ေသာက္ဖို ့ လိုအပ္တယ္ဆိုရင္ေတာ့ အခ်ိန္ျခားျပီးေသာက္သင့္ပါတယ္။

Ampicillin, Ciprofloxacin, Doxycycline, Metronidazole , Tetracycline  အစရွိတဲ့ ပိုးသတ္ေဆးေတြကို အစားမစားမီ ၂ နာရီ၊ အစာစားျပီး ၄ နာရီ ခြာျပီးမွေသာက္သင့္ပါတယ္။

Amoxicillin, Clavulanic Acid, Nitrofurantoin အစရွိတဲ့ ပိုးသတ္ေဆးေတြကိုေတာ့ အစာနဲ ့ တြဲဖက္ေသာက္သံုးႏိုင္ပါတယ္။

Azithromycin, Cefuroxime, Erythromycin, Levofloxacin အစရွိတဲ့ ပိုးသတ္ေဆးေတြကေတာ့ အစာနဲ ့ တြဲေသာက္သည္ျဖစ္ေစ၊ မေသာက္သည္ျဖစ္ေစ ေဆးအာနိသင္ အေျပာင္းအလဲမရွိပါဘူး။

ဒါေၾကာင့္ သင့္ကို ဆရာ၀န္က ပိုးသတ္ေဆးေတြေပးခဲ့ရင္ ဘယ္လို ေသာက္ရမယ္၊ ဘာနဲ ့ေသာက္ရမယ္ဆိုတာမ်ိဳးကို ေသေသခ်ာခ်ာေမးျပီး ဂရုတစိုက္ေသာက္္သံုးသင့္ပါတယ္။

သင္ေသာက္တဲ့ပိုးသတ္ေဆးဟာ သင့္ကို ေကာင္းက်ိဳးျပဳေစတဲ့ေဆးျဖစ္တယ္၊ ဆိုးက်ိဳးျဖစ္ေစတဲ့ ေဆးျဖစ္တယ္ဆိုတာကေတာ့ သင္ဘယ္ေလာက္ထိ ဂရုတစိုက္ ေသာက္သံုးတယ္၊ အက်ဳိးရွိေအာင္ ေသာက္သံုးတယ္ဆိုတဲ့ေပၚမွာ မူတည္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ပိုးသတ္ေဆးေတြေသာက္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ ဆရာ၀န္၊ ေဆး၀ါးပညာရွင္ေတြနဲ ့တိုင္ပင္ျပီး၊ သူတို ့ညႊန္ၾကားတဲ့အတိုင္း အတိအက်လိုက္နာေသာက္သံုးပါလို ့အၾကံျပဳလိုပါတယ္။

ေမသူ-သံတြဲ (ေဆး၀ါးတကၠသိုလ္)
credit to >>May Thu Win Facebook & Education Digest Journal 14.8.13